De meesten van ons krijgen slechts beperkte hoeveelheden magnesium binnen via de voeding. Een reden te meer om bladgroenten iedere dag op het menu te zetten. Een doorsnee portie bevat tien tot dertig procent van de dagelijks aanbevolen hoeveelheid magnesium. Een handige tip om te weten in welke bladgroenten veel magnesium zit: hoe groener de bladgroenten, hoe meer magnesium ze bevatten. Magnesium zit namelijk in chlorofyl, dat het blad zijn groene kleur geeft.
Het belang van magnesium
Magnesium werd voor het eerst in grote hoeveelheden ontdekt in afgravingen in de buurt van de Griekse stad Magnesia. Magnesiumsulfaat, beter bekend als epsomzout of bitterzout, werd in de oudheid gebruikt als laxeermiddel en tot op de dag van vandaag als zodanig toegepast.
Magnesium is een heel belangrijk mineraal en noodzakelijk voor elke cel in het lichaam. Het is betrokken bij meer dan driehonderd enzymatische processen in het lichaam, waaronder de energieproductie. Het reguleert het cellulaire evenwicht tussen natrium en kalium en is daarom van belang voor het intracellulaire ionenevenwicht.
Ongeveer de helft van alle magnesium in het lichaam wordt gevonden in de cellen van weefsels en organen. De andere helft bevindt zich samen met calcium en fosfor in de botten.
Het bloed bevat slechts 1% van de magnesium en het lichaam doet zijn best om dat niveau constant te houden. Dit is ook de reden waarom een bloedserumanalyse weinig zegt over de magnesiumstatus van het lichaam, waardoor vaak de diagnose magnesiumtekort wordt gemist. Een volbloedanalyse is wat dat betreft nauwkeuriger.
De belangrijkste functies van magnesium in het lichaam:
– is betrokken bij meer dan driehonderd enzymatische processen;
– is betrokken bij de productie en het transport van energie;
– is noodzakelijk voor de eiwitsynthese;
– helpt bij het overbrengen van zenuwimpulsen;
– ontspant spieren, hart en bloedvaten en;
– helpt bij de opbouw van botten en tanden.
Magnesium is het antistress-mineraal bij uitstek. Het heeft een kalmerende werking en ontspant spieren en bloedvaten, terwijl calcium de spieren aanspant. De calcium/magnesium-balans zorgt voor het belangrijke evenwicht in het lichaam tussen spanning en ontspanning. Een hoge calciumopname zorgt voor een relatief magnesiumtekort en omgekeerd.
Wijdverspreide tekorten
Magnesium is waarschijnlijk het meest deficiënte mineraal in de voeding en tekorten zijn dan ook zeer algemeen. Het tekort aan magnesium is waarschijnlijk verantwoordelijk voor meer welvaartsziekten dan enig andere voedingsstof.
In Nederland gaat men uit van een dagelijks aanbevolen hoeveelheid van 300–350 mg magnesium per dag voor volwassenen. Het westerse dieet bevat slechts zo’n 200 mg per dag. Dit komt omdat mineralen niet of nog slechts in geringe mate aanwezig zijn in de bodem als gevolg van intensieve landbouw en kunstmatige bemesting. Ook eten we te veel geraffineerd voedsel. In witte bloem is 85% van de magnesium verwijderd. Het gebruik van frisdrank, medicijnen, suiker en chemicaliën in ons milieu zorgen voor een verhoogde magnesiumbehoefte en een versnelde uitscheiding van het mineraal.
Zweeds onderzoek [1] wijst uit dat de inname van magnesium hier in het Westen te laag is. Volgens dit onderzoek is de incidentie van hartritmestoornissen en hartinfarcten bij mannen hierdoor toegenomen. Ook een groot Amerikaans onderzoek [2] noemt het magnesiumniveau in de westerse voeding marginaal. Een ander onderzoek [3] wijst uit dat door de lage inname van magnesium niet alleen het aantal hartinfarcten en gevallen van hoge bloeddruk toeneemt, maar dat het ook de oorzaak kan zijn van diabetes. Bij ouderen wordt het tekort aan magnesium in verband gebracht met de ziekte van Alzheimer [4].
Ook stress is een magnesiumrover. Hoe meer je onder stress lijdt, des te meer magnesium er wordt verbruikt. En hoe lager het magnesiumniveau in de cellen, des te gevoeliger je wordt voor stress. Zo ontstaat er een vicieuze cirkel. Hoe meer adrenaline, des te groter het verlies van magnesium. Al gauw verkeert het lichaam in een staat van hypergevoeligheid en zo ontstaan niet alleen spiertrillingen en krampen, maar ook geïrriteerdheid, stemmingswisselingen, angst- en paniekaanvallen en depressie.
De symptomenlijst van magnesiumtekort is lang: spierkrampen en -trillingen, nervositeit, vermoeidheid, overspannenheid, uitputting, onrust, prikkelbaarheid, concentratie- en geheugenproblemen, doorbloedingsstoornissen, vaatkramp, hoge bloeddruk, bloedsuikerproblemen, duizeligheid, hoofdpijn, slaapstoornissen, overgevoeligheid voor lawaai en licht, oorsuizen, angsten en fobieën, depressiviteit, hartkloppingen en hartritmestoornissen, constipatie, spastische darm, hyperventilatie, allergie, hyperreactiviteit, onhandelbaarheid bij kinderen, de hik, verhoogd cholesterol en glaucoom.
De eerste tekenen van een magnesiumtekort zijn ooglidtrillingen, krampen en spasmen. Een ander voorteken is een verhoogde schrikreactie en wakker schrikken omdat je denkt te vallen.
Magnesium in ziekenhuizen
Artsen schrijven al sinds 1930 magnesium voor bij hartkwalen. Patiënten die na een hartaanval magnesium toegediend krijgen, hebben een betere overlevingskans. In de tweede Leicester Intravenous Magnesium Intervention Trial (LIMIT-2), werd een protocol ontwikkeld om zo snel mogelijk na het optreden van een hartaanval magnesium toe te dienen, alvorens het toedienen van andere medicijnen. Dit leidde er toe dat de schade aan de hartspier sterk werd beperkt en het sterftecijfer met 21% daalde [5].
De werking van magnesium bij hartaanvallen berust op de volgende acties van dit mineraal: magnesium verwijdt bloedvaten, voorkomt spasmen in de bloedvaten en hartspier, helpt bloedklonters te verminderen, voorkomt hartritmestoornissen en vermindert de schade aan de hartspier en de vorming van vrije radicalen.
Ook wordt magnesium in ziekenhuizen gebruikt bij zwangerschapsvergiftiging of pre-eclampsie. Het voorkomt dat pre-eclampsie uitmondt in eclampsie, een levensgevaarlijke conditie die gepaard gaat met epileptische aanvallen [6]. In de VS wordt magnesiumsulfaat al zestig jaar gebruikt om ernstige zwangerschapsvergiftiging te behandelen en is voor dit doel goedgekeurd door de FDA (Federal Drug Administration) [7].
Door: ir. L. Henseler